Süper Lig Yayın İhalesi & Sonuçları

Öncelikle şunu belirtmem gerekir ki uzun süredir seyrettiğim en keyifli program oldu. Maça hızlı başlayan iki ekip baştan iyi tempo yapsalar da Telekom tempoyu düşürdü, 300 milyon dolar civarında maça tekrar heyecan gelse de istikrarlı bir şekilde kendi oyununu oynamaya devam eden ev sahibi Digitürk maçı kazanmasını bildi. Şaka bir yana, rakamları görünce kendi ekonomik sınıfını unutan ve "yine az arttırıyorlar, versene 310 milyon" diyerek ihale izleyebilen bir milletiz. O yüzden işin bu tarafına da değinmeden edemedim.

Şimdi işin iki önemli yönü var benim için, birisi kulüplerin gelirlerinin arttırılması, diğeri izleyicilerin ücretlerinde ciddi bir artış yaşanmaması. Bunun için en uygun senaryo da Telekom'un yüksek bir bedelden ihaleyi alması ve yeni kullanıcılara ulaşabilmek için özellikle ilk iki sene ücreti belli bir noktanın ötesine taşımaması olacaktı. Kullanılacak teknoloji IP TV olduğundan internet altyapısına da belli bir yatırım yapmak zorunda olduklarını da unutmamak gerekir, bağlantı hızından sıkça şikayet eden bir millet olarak. Olmadı, Digitürk elindeki kurulu sistemin avantajını iyi değerlendirip ihaleyi bırakmadı. 321 milyon dolar, iyi para. Kulüplerin ortak beklentisi Kulüpler Birliği Başkanı olan Aziz Yıldırım'ın dile getirdiği gibi 400 milyon dolardı. Uçuk bir tahmindi bu ama rekabetin kızışması oldukça tatmin edici bir rakam çıkardı ortaya, bu açıdan kazananın ilk önce kulüpler olduğu şüphesiz. Kaybeden tüketiciler olmaz ama umarım.

İşin teknik boyutuna gelelim ki eminim hepimizin merak ettiği konuların başında bu var. İhale devam ederken forumlarda, msnde arkadaşlarıyla konferans yapıp takıma düşecek payı hesaplayan kişi sayısı epey vardı, ben de bunu üç örnek tabloyla açıklamak istedim. Üç senaryo ortaya koyup bunların üstünden yeni ihalenin sonuçlarını okumak daha doğru.

Futbol Federasyon'dan yapılan açıklamaya göre, yönetim kurulu, 22.07.2005 tarihli TFF Yönetim Kurulu kararında belirlenen ilkeler doğrultusunda, 2008-2009 sezonundan itibaren uygulanmak üzere yayın kriterlerini şöyle oluşturdu:

Naklen yayın gelirlerinin;
- Yüzde 11'i Turkcell Süper Lig'de şampiyon olan takımlara, şampiyonluk sayılarına göre,
- Yüzde 35'i 18 Turkcell Süper Lig kulübüne eşit olarak,
- Yüzde 45'i puan performansına bağlı olarak,
- Yüzde 9'u ise Turkcell Süper Lig'i ilk altı sırada bitirecek takımlara sezon sonu ödülü olarak dağıtılacaktır.

2005 yılında TFF tarafından alınan kararla 2008/09 sezonun itibaren yürürlüğe giren yayın ihale gelirleri dağıtım payları yukardaki gibi belirlenmişti. İki senaryoyu da bu verilere göre oluşturdum. İlk senaryo bir takımın şampiyon olması durumunda kaç dolar gelir elde edeceğini açıklıyor.

Gördüğünüz gibi dört kritere göre Burda önümüzde belirsiz tek veri var, o da performans kalemi. Performansı şimdiden öngöremeyeceğimizden geçen sezonki ligin puan toplamı ve ortalamasına göre ideal bir senaryo oluşturmak gerekti. Hesaplarıma göre geçen sene Süper Lig'deki puan ortalaması 47, toplamda 846 puan toplamış kulüpler. Bu sene toplam puan ve ortalamanın değişmeyeceğini öngörüp 75 puanla şampiyon olacak takımın gelirlerini hesaplayalım.

Galatasaray ya da Fenerbahçe:

17 şampiyonluk: %11 * (17/52)= %3,59
Eşit pay: %35 * (1/18)= %1,925
Performans: %45 * (75/846)= %3,96
İlk 6: %9 * (1/6)= %1,44
Toplam= %10,91= 35 milyon 21 bin dolar

Beşiktaş:

12 şampiyonluk: %11 * (13/52)= %2,75
Eşit pay: %35 * (1/18)= %1,925
Performans: %45 * (75/846)= %3,96
İlk 6: %9 * (1/6)= %1,44
Toplam= %10,07= 32 milyon 324 bin dolar

Trabzonspor:

6 şampiyonluk: %11 * (6/52)= %1,27
Eşit pay: %35 * (1/18)= %1,925
Performans: %45 * (75/846)= %3,96
İlk 6: %9 * (1/6)= %1,44
Toplam=%8,59= 27 milyon 573 bin dolar

Diğer Süper Lig ekipleri:,

Eşit pay: %35 * (1/18)= %1,925
Performans: %45 * (75/846)= %3,96
İlk 6: %9 * (1/6)= %1,44
Toplam= %7,325= 23 milyon 513 bin dolar

Şampiyonluk halinde gelecek gelirler bu şekilde. Bir de lig ortalamasını tutturan, 47 puanla ligi bitiren bir takımın tahmini gelirini hesaplayalım. Burda şampiyonluk olmuş dört takım hesap dışı, dört takım için şampiyonluk paylarını da ekleyip kısa bir hesapla ne kadar kazanacağını bulabilirsiniz, yüzdeleri yukarda vermiştim zaten.

Eşit pay: %35 * (1/18)= %1,925
Performans: %45 * (47/846)= %2,475
Toplam= %4,4= 14 milyon 124 bin dolar

Lig ortalamasına sahip olan takım ilk 6'ya giremediğinden o payı son hesaba katmadım, zaten 47 puanla son yıllarda ilk 6'ya giren bir ekip yok. Televizyonlarda uçuk rakamlar dönüyordu, küme düşenlerin dahi 20 milyon+ alacağı yönünde ama bu hesapta rakamların söylendiği kadar büyümediği anlaşılıyor ortalama bir Süper Lig kulübü için. Yine de ligde tutunmanın dahi senelik getirisinin ne kadar büyüdüğü bir gerçek, onu da unutmamak gerekiyor. Doğru yatırım yapılırsa ekstra bir sermayeye gerek olmadan kendini yapılandırabilir isteyen her kulüp.

Şimdi de 30 puanla küme düşen bir takımın yıllık gelirine bakalım.

Eşit pay: %35 * (1/18)= %1,925
Performans: %45 * (30/846)= %1,595
Toplam= %3,52= 11 milyon 301 bin dolar

Burda da görüldüğü gibi ligin en vasat takımları bile doğru yönetildikleri takdirde bir sonraki sezon Bank Asya'dan tekrar Süper Lig'e yükselecek sermayeye sahip olabilecekler. Bu ihalenin aslında bir de Bank Asya tarafı var ki sporseverler için günün en iyi haberlerinden birisi de o olsa gerek, uygun bir vakitte onu da değerlendirmemiz lazım. İhaleyi TRT'nin kazanması önemli, şifresiz yayınlanması adına. Gelecek sezondan itibaren en azından şehir takımlarının bir bölümü dekoder savaşlarına kurban gitmeyecekler. Yazıyı da fazla uzattım sanırım ama merak edenler için önemli veriler olduğunu düşünüyorum, umarım faydalı olmuştur...